فلنج چیست

فلنج یکی از قطعه هایی است که از فولاد یا آلیاژهای آن ساخته می شود و برای وصل کردن قطعه های مختلف به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

این قطعه انواع مختلفی دارد که از جمله ی آنها می توان به نر و ماده، سطح ساده، گلودار جوشی و غیره اشاره کرد. در ادامه به توضیحی در مورد فلنج، انواع و نیز کاربردهای آن می پردازیم.

فلنج چیست و چه کاربردی دارد؟

فلنج ها جزء قطعه هایی هستند که از جنس فولاد ساخته شده اند و بیشترین کاربرد آنها برای متصل کردن قطعه های مختلف به یکدیگر است و قادر هستند ک لوله ها را به وسیله های دیگر مختص لوله کشی که شامل لرزه گیر، شیرآلات و غیره می شوند وصل کنند.

برای متصل کردن قطعه های مختلف به یکدیگر مانند لوله ها، شیرآلات و غیره شیوه های گوناگونی وجود دارد که از جمله ی آنها می توان به جوشکاری اشاره کرد و اتصال فلنجی نیز یکی از همین انواع اتصالات است که در ادامه به آن می پردازیم.

فایده های اتصالات فلنجی چیست؟

شاید بتوان مهم ترین مزیت اتصالات فلنجی را این دانست که این اتصالات به راحتی از یکدیگر جدا می شوند یا اصطلاحا removable هستند.

اگر بخواهیم درباره ی این موضوع کمی ساده تر صحبت کنیم می توانیم بگوییم جدا کردن دو لوله که به وسیله ی جوشکاری به یکدیگر متصل شده اند کاری بسیار سخت بوده و عموما تنها روش برای جدا کردن آنها برش دادن دو لوله از یکدیگر است.

اما در صورتی که اتصالات به وسیله ی فلنج انجام شده باشد تنها کاری که برای جداسازی کافی است انجام شود باز کردن اتصالاتی است که با پیچ و مهره ایجاد شده اند.

در اتصال این قطعه به هر دو عدد لوله یک متصل کننده ی فلنج جوش می دهند که این دو که روی هر لوله هستند از بخش Flange Face روبروی هم دیگر قرار می گیرند و با کمک پیچ و مهره (Bolts and Nuts) کمک می کنند ت دو لوله به یکدیگر وصل شوند.

همچنین برای اینکه این اتصال نشتی نداشته باشد از قطعه ای به نام واشر آب بندی سا Gasket بهره می برند.

فلنج در صنعت دارای چه کاربردی است؟

هر قطعه ای در صنعت با توجه به مشخصاتی که در زمان تولید لحاظ می شود دارای کاربردهای مختلفی است. اتصالات فلنج در صنایع و تاسیسات گوناگون کارایی های بسیاری دارند که عبارت هستند از:

•   متصل کردن لوله ها به سایر وسیله ها همانند مخزن های دارای فشار، پمپ های مکش، کمپرسورها و غیره.
•   عوض کردن جنس مواد به کار رفته در لوله ها
•   متصل کردن تجهیزات به شیرها و سایر وسیله هایی در سر راه لوله هستند و ممکن است به ترمیم نیاز داشته باشند.
•   متصل کردن به وسیله های ابزار دقیق یا Instrument Devices که ممکن است به ترمیم یا کالیبره کردن احتیاج داشته باشد.
•   تمامی موردهایی که به جدا شدن نیاز داشته باشد.

نکته ای که در مورد این اتصال ها مطرح است این است که از نظر هزینه ای فلنج دارای هزینه ی بیشتری در مقایسه با سایر روش ها اعم از جوشکاری و غیره است اما به خاطر وجود فایده هایی که پیشتر ذکر شد این نوع از اتصالات بیشتر کاربرد داشته و پیمانکاران تمایل دارند که از آنها بهره بگیرند.

مشخصات فنی فلنج ها

بر اساس استانداردهای ذکر شده برای فلنج ها، هر فلنج باید دارای مشخصه هایی باشد که روی خود آن ثبت می شود و به شرح زیر هستند:

نخستین مورد نام تجاری و یا برند تولید کننده ی فلنج مورد نظر است که باید حتما روی آن حک شود. مورد بعدی قطر بیرونی لوله ای است که فلنج بنا است به آن متصل شود و به آن ابعاد اسمی لوله نیز گفته می شود.

مورد بعدی که حتما باید روی بدنه ی این قطعه ثبت شود میزان فشاری است که این قطعه توانایی تحمل کردن آن را دارد. به این فشار کلاس فلنج نیز گفته می شود که در ادامه مفصلا به آن می پردازیم. شکل سطح فلنج هم از موردهایی است که باید مصرف کننده در مورد آن اطلاعات داشت باد.

لذا روی بدنه به عنوان یکی از مهم ترین مشخصه های فلنج باید ثبت شود. سوراخ ها که از آن تحت عنوان ضخامت دیواره ی قطعه نیز یاد میشود هم از جمله مواردی است که باید روی بدنه ثبت شوند.

به جز اینها ماده های سازنده ای بر حسب استاندارد ASTM و نیز کد مرتبط با عملیات گرمایشی انجام شده روی فلنج نیز بر روی بدنه ی آن ثبت می شوند.

کلاس های مختلف فلنج و سایز استاندارد فلنج فولادی

فلنج ها دارای کلاس های رده بندی مختلفی هستند که بر اساس استاندارد تعیین می شود و به عنوان یک رفرنس بین المللی مورد ارجاع قرار می گیرند. در ادامه به این استانداردها می پردازیم:

1. تقسیم بندی فشار بر اساس استاندارد ASME B16.5: بر اساس این استاندارد فلنج هایی که از جنس فولاد و آلیاژهای آن هستند در کلاس های صد و پنجاه، سیصد، چهارصد، ششصد، نهصد، هزار و پانصد و دو هزار و پانصد تقسیم بندی می شوند. اعداد ذکر شده حداکثر فشاری بر حسب واحد پی اس آی PSI بوده که اتصالات فلنجی در بیشترین میزان دمای مجاز شان قادر به تحمل هستند. عموما فشار کاری اتصالات فلنج در حدود دو میمز چهار دهم عدد های گفته شده هستند.
2. تقسیم بندی فشار بر اساس استاندارد DIN: بر اساس استاندارد DIN فشاری که فلنج هایی از جنس فولاد و آلیاژهای ان می توانند متحمل شوند با نماد PN نشان داده می شوند که مشخص کننده ی فشار اسمی آن است و واحد آن بار می باشد. استاندارد مدنظر بر طبق PN برای فلنج‌ها بر اساس DIN 2527 بوده و فشارهای قابل تحمل عبارت هستند از ده بار، شانزده بار، بیست بار و غیره.

۳٫ تقسیم بندی فشار بر اساس استاندارد API (6A- 6B- 6BX): فلنج هایی که در این نوع دسته بندی قرار می گیرند در مقایسه با بقیه از توانایی تحمل کردن فشار بالا تری در مقایسه با فلنج‌های دسته بندی ANSI برخوردار بوده و دارای رده بندی با کلاس های دو هزار، سه هزار، پنج هزار، ده هزار و پانزده هزار هستند.

انواع مختلف فلنج

هر  قطعه مهم که در صنعت وجود دارد اصولا به گونه های مختلفی تولید می شود تا افراد بتوانند در قسمت های مختلف از آن استفاده کنند. این قطعه مهم دارای نمونه های مختلفی هستند که به شرح زیر است:

•   با سطح ساده (FF: Flat Face)
•   نر و ماده  M & F: Male & Female
•   با صفحه ی دارای زبانه و شیاردار T&G: Tongue and Groove facing
•   با سطح برجسته RF: Raised Face
•   گلودار جوشی Welding Neck Flange
•   اوریفیس  Orifice Flange
•   اسلیپ آن  Slip On Flange
•   جوشی سوکت دار Socket Weld Flange
•   رزوه ای Threaded Flange
•   حلقه مشترک RTJ: Ring- Type joint
•   لبه دار Lap joint Flange
•   کور Blind Flange
•   ته کوب Stub End Flange